ἐὰν οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς ᾖ,
ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινόν ἔσται
(Ματθ. 6:22)
τέχνες καὶ λόγος
νόκια
Πρέπει νὰ ἦταν τὸ φθινόπωρο τοῦ 2004, ὅταν ἀγόρασα τὸ πρῶτο μου κινητὸ τηλέφωνο μὲ φωτογραφικὴ κάμερα. Nokia 6600, μὲ ἀνάλυση εἰκόνας μόλις 0,3 Mp.
Ὁ ἐνθουσιασμὸς μου ἦταν μεγάλος. Ἀπὸ τὴν ἴδια στιγμὴ ἄρχισα νὰ φωτογραφίζω μὲ τὴ νέα μου κάμερα μὲ πάθος ἀνέλπιστα ἀνανεωμένο.
(γράφτηκε το 2015)
Ἀπὸ τὰ πρῶτα σπουδαστικὰ χρόνια στὴν φωτογραφικὴ τέχνη θέλησα νὰ ἀπαλλαγῶ ἄν ἦταν δυνατὸ, ἀπὸ αὐτὸ τὸ ὀγκῶδες καὶ δύσχρηστο ἀντικείμενο ποὺ εἶναι ἡ φωτογραφικὴ μηχανή. Nὰ ὅμως ποὺ αὐτὸ τὸ «μηχανάκι» μοῦ ἔλυσε τὰ χέρια ἀπρόσμενα. Οἱ μικρὲς δυνατότητες τῆς τηλεφωνικῆς κάμερας τῆς ἐποχῆς μὲ κέρδισαν σὲ μιὰ στιγμή. Τὸ φὶλμ ἀπὸ ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἀποτέλεσε παρελθόν. Ὁ αὐτοματισμὸς, τὸ ἄμεσο ἀποτέλεσμα, τὸ ἐλάχιστο μέγεθος, ἡ νέα χρωματικὴ ποιότητα καὶ τὸ μεγαλύτερο φωτιστικὸ εὗρος, ὑπῆρξαν τὰ στοιχεῖα ποὺ μὲ κράτησαν στὴν τηλεφωνικὴ φωτογράφιση.
Δέκα χρόνια ἀργότερα, θυμᾶμαι τὸν ἐνθουσιασμὸ τοῦ πρώτου μου φωτογραφικοῦ τηλεφώνου ἐνῶ παράλληλα παρατηρῶ τὴν πρόσφατη φωτογραφικὴ μανία ποὺ ἔχει καταλάβει τὸν παγκόσμιο σχεδὸν πληθυσμό. Σήμερα, ἡ φωτογραφικὴ παραγωγὴ ἀπὸ τοὺς κατόχους τῶν «ἔξυπνων» τηλεφώνων δημιουργεῖ ἕνα τεράστιο ὄγκο ψηφιακοῦ φωτογραφικοῦ ὑλικοῦ πού μεγαλώνει μὲ συνεχῆ γεωμετρικὴ πρόοδο. Οἱ συνέπειες εἶναι μεγάλες καὶ ἀκόμη ἄγνωστες. Βλέπουμε ὅμως ἤδη ὅτι ἡ φωτογραφικὴ καὶ video ἀναπαραγωγὴ τῆς πραγματικότητας διεισδύει τόσο βαθειὰ στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις καὶ κοινωνικὲς δομὲς, ὥστε νὰ ἐπηρεάζει πλέον ὅλο καὶ περισσότερο ἡ εἰκόνα τὴν ἴδια τὴν πραγματικότητα.
Ξαναγυρνώντας σχεδὸν νοσταλγικὰ στὶς πρῶτες μου τηλεφωνικὲς φωτογραφικὲς ἀποτυπώσεις, ἀκουμπάω ἐδῶ τὰ ἴχνη ποὺ ἔμειναν ἀπὸ τὸν ἐνθουσιασμὸ ποὺ διήρκεσε σχεδὸν μιὰ τριετία. Χαίρομαι γιατὶ φαίνεται ὅτι ἀκόμη διατηρεῖται σὲ αὐτὲς τὶς φωτογραφίες μιὰ ζεστὴ ποιότητα χρωμάτων καὶ αἰσθημάτων. Ἡ θαμπάδα τῆς μικρῆς ἀνάλυσης προσθέτει μία αἴσθηση ἰμπρεσσιονιστικῆς ἀφαίρεσης στὴν εἰκόνα τῆς πρώιμης περιόδου τῆς μαζικῆς παραγωγῆς τῆς ψηφιακῆς ἐποχῆς. Ἔχοντας ξεμακρύνει ἀπὸ τὴ χρονικὴ ἐκείνη περίοδο, τὸ κοίταγμα αὐτὸ πρὸς τὰ πίσω μοιάζει στὰ μάτια μου σὰν μιὰ παράταιρη συνομιλία μὲ τὴν τρέχουσα ὑπερτεχνολογημένη ἐποχὴ τῶν selfies.
15 Ἀπριλίου 2015, Θεσσαλονίκη